Koleksiyon Sevgisi-6 Kartpostal Koleksiyonculuğu

Yaygın adıyla Kartpostal (Post-Card, Ansichtskarte) olarak bilinen manzara kartları, doğal güzellikler, kentler, görkemli yapılar ve sanatlı eserlerine ait görünüşlerle, değişik yaşam tarzları ve çalışma şekillerini yansıtan fotoğraf sanatı ürünleridir.

İdealist bir Cumhuriyet öğretmeni olan Muzaffer Z. Yıldırımtel‘in 1958-59 yıllarında yazdığı denemelerinden derlenerek 1987 yılında İnkilâp Kitabevi tarafından yayımlanan “Koleksiyon Sevgisi” kitapçığından çeşitli bölümler aktaracağımız bu yazı dizisini keyifle okumanızı dileriz. (Fotoğraf ve çizimler: Semra – Hasan Kurbanoğlu)

Genellikle 15 x 10 cm boyutlarında, siyah – beyaz ve renkli hazırlanmışlardır. Renkli çekim ve tabı tekniğinin geliştirilmesi, koleksiyonculuğun bu türüne duyulan sevgiyi giderek arttırmıştır.

Manzara kartlarının sadece iç açıcı görünümleri değil, tanıtıcı, öğretici ve gezip görmüşcesine ferahlatıcı rolü vardır. Kaldı ki, çekim sanatı teknikleri yönünden de etkileyici olmaktadırlar.

Ne var ki, gerek çekimlerini ve gerekse toplama işini belli bir düzenceye bağlama gereği düşünülmelidir.

Koleksiyon tipleri

«Manzara Kartları Koleksiyonları» başlıca üç tip üzerine düzenlenebilir:

1. Ülke Koleksiyonu. Meraklı, ilgi alanını tek bir ülke (örneğin Türkiye, İtalya), bir kıt’a (örn. Avrupa, Kuzey Amerika) ya da bir bölge (örn. Akdeniz Havzası, Uzakdoğu) ile sınırlayacak ve uğraşını, buralardan değişik manzaraları içeren kartları toplayıp düzenlemek, her kartı tammlayacak kısa bilgileri notlamakla sürdürecektir.

2. Özel Konulu Koleksiyon. Bu tip toplamada yalnızca ilgi duyulan bir «özel konu»ya bağlı kalınacaktır. Örneğin bunlar:

Deniz kıyıları	Hayvanlar alemi
Dağlar	Balıklar
Akarsu boyları	Kuşlar
Doğa harikaları	Ağaçlar
Çiçekler	Böcekler

v.b. doğaya dönük konular olabileceği gibi;

Kent Görünüşleri	İnsanlar âlemi
Meskenler	Turistik tesisler
Saraylar	Köprüler ve Barajlar
Tapınaklar	Limanlar ve Kanallar
Anıtlar	Gemiler ve Arabalar
Kaleler	Giysiler ve Takılar
Arkeolojik buluntular	Süsleme sanatı örnekleri
Ölmüş kentlerden kalıntılar	Reprodüksiyon kartlar

gibi insana ve insan yaratılarına ait konular da olabilir. Koleksiyoncu, seçeceği konulardan birine bağlanıp, yöresel ya da ülkesel sınırlı, hattâ evrensel yaygınlıkta toplamalar yapabilecektir. Seçkin bir toplamayı gerekli görmesi bakımından, bu tip koleksiyonların yararı ve ilginçlik dereceleri fazladır.

Öte yandan, «hazır kartlar» satın alma ile birlikte, meraklının kendi çabasıyla çekim ve tabi yapma zorunluğu doğacaktır.

Kararlaştırılan konu üzerinde, onu bütünleyici değerde «seriler» ve «parçalar» tasarlanmalı ve ardından çekimleri gerçekleştirilmelidir. Bu yolu seçen koleksiyoncu, aynı zamanda gezi ve fotoğrafçılık hevesini doyurma fırsatı elde etmiş olacaktır.

Böylesi çalışmaların büyük takdir toplayışı yanında, ortaya konacak koleksiyonun orijinalitesi ve belgesel değeri de fevkalade yüksek bulunacaktır.

Ülkemizin doğal harikaları, eşsiz güzellikteki kıyıları, anıtsal yapıları, mesken tipleri, insanlarımızın çeşitli yaşam tarzları, ulusal giysilerimiz ve daha nice konu, kendilerini noksansız bütünlükleri içinde fotoğraflayacak coşkulu elleri bekler durumdadır.

3. Çeşit Koleksiyonu. Belki bir ülke ya da konu düzencesi gözetmeksizin, piyasadan hazır kartpostal toplama amacına yöneliktir. Bu takdirde koleksiyon, manzara çeşitliğiyle beraber, kartların sayıca çokluğu oranında kıymetlenecektir. Amacına uygun düşecek tarzda genel bir tasnif yeterli sayılır.

Yurdumuzun ve dünyanın tüm kentlerinde, istenildiği kadar hazır kart temin edebilmenin sağladığı kolaylıkla, kısa sürede ve üstün nicelikte bir «çeşit koleksiyonu» gerçekleştirmek mümkündür. İlk başlayanlara bu yolu salık verebiliriz.

Manzara Kartları Koleksiyonları, eğer başka bir yöntem bulunmamış ise, özel şekilde yaptırılacak albümlerde, mikalı köşebentler yardımıyla korunabilirler. Albüm sayfalarına 3’er kart konmalı ve her kartın sağ altlarına gelecek biçimde, kısa tanıtıcı açıklamalar verilmelidir. Açıklamaların, ince karton şeritlere daktilo ile yazılması ve bu şeritlerin köşebentlerle sayfaya tutturulması yeğlenir.